Dentist er án nokkurs vafa ein allra vinsælasta og þar með veiðnasta straumfluga á Íslandi, og þótt víðar væri leitað.
Sterkust hefur hún verið í urriða og sjóbirting, en á sér mörg fórnarlömb úr stofnum bleikju, sjóbleikju og laxa.
Í gegnum tíðina hefur viðgengist að hnýta þessa flugu í allt frá appelsínugulu yfir í há-rautt afbrigði.
Eins og um svo margar aðrar straumflugur hafa hin síðari ár skotið upp kollinum ótal afbrgiði hennar, þyngdar með tungsten fyrir straumþungar ár eða jafnvel léttklæddar lirfur í vötn. Sjálfur tek ég votflugunálgun á þessa flugu, nota fjöður í vængi, skott og skegg þótt upprunalega hafi hún alltaf verið hnýtt úr hárum.
Höfundur: ókunnur Öngull: Legglangur 2-12 Þráður: Svartur 6/0 Stél: Hár úr orange kálfshala, jafnvel rauð. Vöf: Ávalt gull Búkur: Flatt gull tinsel Skegg: Sama og í stéli Vængur: Svört hjartarhalahár eða svart marabou í minnstu flugurnar 10-12 Haus: Svartur
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
Straumfluga 8,10 & 12
Straumfluga 6,8 & 10
Straumfluga 8,10 & 12
Straumfluga 6,8 & 10
Hér að neðan má sjá Ívar í Flugusmiðjunni setja í einn Dentist með hárvæng:
Mannskaðafluga sem glepur svo stóra fiska að veiðimanni er bráð hætta búinn er haft eftir höfundi hennar, Sigurði Pálssyni. Eitt er víst að þessi fluga er gjöful og hefur verið framanlega í boxum veiðimanna frá því hún hóf ónefnd feril sinn í Laxá í Dölum.
Nafnið fékk hún 2004 eftir að hafa sett í 23 punda sjóbirting í Litluá í Kelduhverfi eins og Kári Schram sendi FOS ábendingu um sbr. „Dýrbíturinn [hóf] eiginlega vegferð sína og sögufrægan ferill sem ein helsta alhliða fluga landsins í Litluá maí 2004 þegar hún veiddi næstæðsta ferskvatns fisk ársins á íslandi sem var og stærsti fluguveiddi Sjóbirtingur í Evrópu og fékk nafn sitt samdægurs frá höfundi.“
Höfundur: Sigurður Pálsson Öngull: Hefðbundin 6-12 Þráður: Í sama lit og flugan 6/0 Skott: Marabou fjöður og 6-7 strimlar silfur flashabou Búkur: Rúmur helmingur (aftari) úr silfur chenille tinsel. Rest chenille í sama lit og flugan. Skegg: Hringvafin hænufjöður í sama lit og flugan
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
Bleikur 6,8,10
Svartur 6,8,10
Eiður Kristjánsson setti í þetta líka snotra myndband af því hvernig maður hnýtir Dýrbít á gúmmílöppum:
Á miðju sumri 1986 fæddist þessi landsfræga fluga á borði Sigurðar Pálssonar. Fyrst rauð, síðar svört og bleik úr höndum annarra sem tóku við og breyttu, komu með aðrar útfærslur. Hvernig sem þessi fluga er útfærð, þá tekur hún allan fisk.
Höfundur: Sigurður Pálsson Öngull: Legglangur 6-10 Þráður: Svartur 6/0 Skott: Blá hár úr íkornaskotti Loðkragi: Svört fön úr strútsfjöður Búkur: Aftari helmingurinn úr silfruðu chenille tinsel. Fremri hlutinn úr dumbrauðri ull sem er vafin með ávölu gull tinsel. Skegg: Nokkrir þræðir af silfur flashabou og hvít hjartarhalahár Vængur: Fyrst rauð hjartarhalahár, síðan tvær rauðar hálsfjaðrir af hanahnakka. Síðast tvær grizzly fjaðrir af hanahnakka. Haus: Svartur með gulum og rauðum augum.
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
Straumfluga 8,10
Straumfluga 8,10
Straumfluga 6,8,10
Hann Ívar í Flugusmiðjunni smellti í eina ‘original’ útgáfu með nýtíma tvisti:
Mögnuð fluga í sjóbleikju – Ein flottasta straumflugan í sjóbleikju og sjóbirting eru ummæli sem höfð eru um þessa flugu sem Óskar Björgvinsson hnýtti við Hofsá. Sjálfur hef ég tekið þessa og prófað sem púpu á grubber fyrir bleikju í vötnum með ágætum árangri, helst síðsumars.
Höfundur: Óskar Björgvinsson Öngull: Legglangur 6-12 Þráður: Hvítur 6/0 Skott: Fanir úr rauðgulri gæsafjöður Vöf: Ávalt gull Ávalt silfur Búkur: Hvítt flos Skegg: Fanir úr rauðgulri hænufjöður Vængur: Hár úr ‘hot pink’ magenta íkornaskotti Haus: Svartur með hvítum og svörtum augum.
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
Straumfluga 8,10Púpa á grubber 10,12
Straumfluga 6,8,10
Hér að neðan má sjá hvernig Ívar í Flugusmiðjunni fer að því að hnýta Heimasætuna:
Skilaboð frá höfundi flugunnar
Sælt veri fólkið.
Var að skoða vef ykkar og sá Heimasætuna mína illa til hafða og rangfærða á annars góðum og áhugaverðum vef (ætti að skoða hann oftar)
Virðingarfyllst þætti mér, að misskilningur sem hefur gengið lengi um að Heimasætan ætti að vera gyllt í vöfum er ekki rétt, hún var og er silver og hefur alltaf verið, eins er með væng þá er hann Magenta að lit. Þætti vænt um að uppskrift að Heimasætuni verði leiðrétt á vef ykkar.
Virðingarfyllst, með kveðju
Óskar Björgvinsson höfundur Heimasætunar.
Það getur verið nokkuð snúið að setja saman uppskrift að Héraeyranu því það eru til svo ótalmörg afbrigði þessarar klassísku silungaflugu. Sú uppskrift sem ég styðst við hérna er að finna í ‘The Fly-tying bible’ eftir Peter Gathercole.
Öngull: Legglangur 8-22 Þynging: Blýþráður Þráður: Drapplitaður/brúnn 6/0 Skott: Nokkur hár úr héragrímu Vöf: Ávalt gull Búkur: Hérahár, dúpp Vængstæði: Gróf hérahár
Það er svo undir hverjum og einum komið hvort menn noti þessi eða önnur hráefni, bæti við eða fellið út.
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
10,12
10,12
Hér er svo ein útgáfa þessarar klassísku flugu og eins og svo oft áður hnýtt af Davie McPhail:
Flugan er Amerísk að uppruna og hefur fyrir löngu sannað sig hérna á Íslandi og hefur lagt margan urriðann og bleikjuna af velli, hvort heldur staðbundna eða sjógengna.
Höfundur: John Alden Knight Öngull: Legglangur 2-12 Þráður: Svartur 6/0 Vöf: Ávalt silfur Búkur: Flatt silfur tinsel Vængur: Hjartarhalahár; neðst fjórðungur úr gulum, þá fjórðungur úr rauðum og fyllt upp með gulum. Haus: Svartur
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
Straumfluga 6,8,10
Straumfluga 6,8,10
Straumfluga 8,10
Straumfluga 6,8,10
Svo má leika sér að því að gera fluguna úr allt öðru hráefni og þá lítur hún t.d. svona út:
Nobbler eða Dog Nobbler eins og hann heitir fullu nafni er til í ótal mörgum útgáfum og það er í raun eins og allar marabou flugur með áföstum augum í einni eða annarri mynd hafi fengið þetta nafn hérna á Íslandi. Af gefinni reynslu í vatnaveiði, þá mæli ég með að menn prófi stutta útgáfu af Nobbler og vera sparir (mjög sparir) á chenille við skottið.
Saga þessarar flugu hefur lengið farið fyrir brjóstið á veiðimönnum Bretlandseyja, ekki vegna flugunnar sjálfrar, heldur vegna þess að hún er ein fárra flugna sem er varin einkaleyfi þar í landi. Höfundur flugunnar, Trevor Housby sauð þessa flugu saman á áttunda áratug síðustu aldar og flugan naut mikillar hylli, ekki síst eftir að tímaritið Trout Fisherman tileinkaði flugunni septemberblaðið árið 1980. Nafn flugunnar er dregið af því að Trevor kallaði urriða alltaf hunda og fluguna því Hunda glepju, Dog Nobbler. Eftir því sem ég kemst næst, sótti Sid Knight um einkaleyfi á flugunni árið 1984 og fékk. Einkaleyfið heldur að vísu ekki gagnvart neinu öðru en nafni flugunnar, þeim sem vilja hnýta og selja þessa flugu nægir að nefna hana einhverju öðru nafni, eins og t.d. Frog Nobbler eða Puppy, nöfn sem hún hefur sést undir. Þar að auki hafa margir veiðimenn bent á að flugur sem svipar mjög mikið til Dog Nobbler hafi komið fram á sjónarsviðið löngu áður en Trevor sauð hana saman, hvað þá Sid hafi fengið einkaleyfi á henni. Má þar nefna að árið 1941 birti Trout, Rod and Line nákvæma lýsingu á sambærilegri flugu og 1951 kom út bókin Fishing Flies and Fly Tying eftir Bill Blades þar sem hann birtir uppskrift að flugunni Lead Head sem óneitanlega svipar mjög til Dog Nobbler. Ætli hér sannist bara ekki hið fornkveðna að tveir eða fleiri hnýtarar geta verið að vinna með sömu hugmyndina, fullkomlega óafvitandi um tilvist flugunnar undir öðru nafni eða nöfnum.
Litirnir af Nobbler hafa verið margir og ef eitthvað er, þá fer þeim sífellt fjölgandi. Almennt hafa menn talað um að orange gengur vel í urriða, bleikur í bleikju, sjóbleikju og sjóbirting ásamt því að ólífugrænn hefur sannað sig í urriðann, rauður í sjóbleikjuna og sá svarti í urriða og lax, þá helst á haustin.
Höfundur: Trevor Housby Öngull: Hefðbundnir eða legglangir 2 – 10 Þráður: Í sama lit og flugan, 8/0 Skott: Fanir úr marabou storki ásamt nokkrum þráðum af perlu flashabou Kragi: Flúrljómað grænt chenille Vöf: Ávalt silfur Búkur: Marabou fjaðrir Búkfjaðrir: Hanafjaðrir í sama lit og skottið Augu: Málaður haus, gjarnan úr blýi
Hér fer Michael Jensen fimum höndum um Dog Nobbler eins og hann leggur hana upp:
Konungur silunganna, veiðnasta fluga landsins, sú eina o.s.frv. Allt eru þetta orð sem hafa verið viðhöfð um Peacock. Stór orð, en væntanlega hefur hann staðið undir þeim hjá mörgum veiðimanninum í gegnum tíðina.
Sjálfur hef ég þá trú að þessi fluga sé oftar en ekki hnýtt of lítil og við veiðimennirnir séum of gjarnir á að skipta niður í stærð þegar hún gefur ekki, frekar en upp.
Ég á nokkrar sögur af því að þegar lítill gaf ekkert og ég stækkaði upp um nokkrar stærðir, þá fór hún að gefa. Jafnvel ógnar-stór hefur þessi fluga gefið mér mjög væna fiska.
Höfundur: Kolbeinn Grímsson Öngull: Legglangur 8 – 20 eða grubber í sömu stærð Kúla: gull Þráður: Svartur Búkur: Páfuglsfanir Kragi eða skott: Rautt eða appelsínugult flos. Það fer stundum eftir skapinu í mér hvort hún fái kraga eða skott (eins og sú á myndinni). Upprunalega var hún hönnuð með kraga eins og sýnt er hér að ofan. Stundum fær hún hvort tveggja eða jafnvel hvítt skott eða brodd.
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
8,10,12,14
10,12,14
8,10,12,14
10,12, 14
Hér að neðan má sjá hvernig Eiður Kristjánsson hnýtir Peacock:
Eins og frænka hans úr Teal fjölskyldunni, Teal and Black er Peter Ross enskur að uppruna. Vafalaust í hópi vinsælustu silungaflugna á Íslandi.
Mest hefur hún verið notuð í bleikju, jafnt staðbundna sem og sjógengna. Einhverra hluta vegna hefur hún minna verið orðuð við urriða og sjóbirting í gegnum tíðina, en ég hef laumað henni undir þar sem urriða var vona og fengið fisk, ekkert síður en bleikju.
Litirnir í þessari flugu eru nokkuð hefðbundnir fyrir silungaflugu, minna um margt á Watson’s Fancy og fleiri gjöfular flugur.
Höfundur: ókunnur Öngull: Hefðbundin eða legglangur 6-16 Þráður: Svartur 6/0 Stél: Fanir úr bekkfjöður gullfasana Vöf: Ávalt silfur Búkur: Flatt silfur og rauð ull eða selshár til helminga Skegg: Svört hanafjöður Vængur: Brjóstfjöður úr urtönd eða síðufjaðrir gráandar. Haus: Svartur
Engin fluga hefur komist í hálfkvisti við þessa flugu, hún er fyrst allra þyngdra flugna og best þeirra allra í einfaldleika sínum. Uppskriftin hér að ofan er original uppskriftin eins og Frank lýsti henni í bók sinni Nymphs and the Trout frá árinu 1958. Hér þarf ekkert fleiri orð.
Höfundur: Frank Sawyer Öngull: Hefðbundin 10 – 16 Þráður/Vöf: Koparvír Stél/Búkur/Bak: Fanir úr stélfjöður hringfasa
Eins og næstum allar Teal flugur er Teal and Black ensk að uppruna og sver sig greinilega í ættina. Hefur getið sér orð fyrir að vera alhliða fluga í urriða, bleikju og lax.
Höfundur: ókunnur Öngull: Hefðbundnir 8-18 Þráður: Svartur 6/0 Stél: Bekkfjaðrir úr gullfasana Vöf: Ávalt silfur Búkur: Svört ull eða selshár Skegg: Svört hanafjöður Vængur: Fanir af urtönd eða síðufjaðrir gráandar Haus: Svartur
Þó þetta sé nokkuð hefðbundin, nánast klassísk Teal fluga þá ber hún sterk einkenni glepjunnar, líkist síli í spretti í kyrru vatni eða straumharðri á. Hefur reynst einna best í björtu veðri fyrir bleikju og urriða.
Auðvitað má ég til með að koma flugunni minni hérna að. Já, manni getur auðvitað dottið Alexandra í hug, en þessi er samt mín.
Hefur gefið mér marga glaða stund í urriðanum og eins og ég hef sagt áður, ekkert annað nafn kom til greina; Eggjandi, öflug og umhverfisvæn.
Hér að ofan og í uppskriftinni hér að neðan, gefur að líta upprunalegu útgáfuna. Með tíð og tíma hefur útfærsla hennar mildast nokkuð og glannaskapurinn í skottinu hefur vikið fyrir örlítið meiri hófsemd eins og sést á neðri myndinni.
Höfundur: Kristján Friðriksson Öngull: Hefðbundin 8 – 12 Þráður: Rauður 6/0 Stél: Ríkulegur vöndull af fíngerðum rauðum og grænum tinsel strimlum Búkur: Grænt tinsel Skegg: Rauð hænufjöður Vængur: Rautt marabou sem umlykur rauða hænufjöður Haus: Rauður
Afburðar fluga í bleikju og sjóbleikju, skosk að uppruna og mikið eftirlæti Donald Watson sem hnýtti hana fyrstur manna. Hnýtt sem straumfluga, púpa og jafnvel þurrfluga nú á tímum.
Þær eru ekki margar flugurnar sem hafa eignast svona mörg afkvæmi af breytilegum gerðum eins og Watson’s Fancy og menn nú á tímum veigra sér ekkert við að nefna afbrigði sín í höfuðið á frummyndinni.
Hér að neðan má sjá nokkrar púpu útfærslur þessarar frægu flugu.
Höfundur: Donald Watson Öngull: Hefðbundnir í stærðum 6-16 Þráður: Svartur 6/0 Stél: Hausfjöður úr gullfasana Vöf: Ávalt silfur Búkur: Rautt og svart flos Skegg: Svört hanafjöður Vængur: Fanir úr svartri vængfjöður (upphaflega notuð krákufjöður) Haus: Svartur
Bleikja
Sjóbleikja
Urriði
Sjóbirtingur
10,12,14
10,12,14,16
Hér að neðan má sjá þrjá snillinga hnýta; 1. hefðbundnu votfluguna 2. bumble útfærslu og 3. Eisa-útgáfa
Ein veiðnasta laxa og silungafluga Íslands er haft eftir Sigga Páls á heimasíðu höfundar. Skemmtilega, og umfram allt áhugaverða frásögn af tilurð flugunnar má lesa hér á heimasíðu Geirs Birgis.
Mjög snyrtileg klippa þar sem farið er vel í gegnum Nailknot án þess að nota nál. Fyrirtaks hnútur til að tengja saman línu og taum (fyrir þá sem ekki vilja nota lykkjur)
Fly Recipies • com – enn einn stærðar banki af flugum. Ekki mikið af leiðbeiningum en allt efni tiltekið og miklir leitarmöguleikar eftir efni, bráð o.s.frv.
Fly Tying Forum – töluverður fjöldi þekktra og óþekktra flugna með ágætum uppskriftum. Lítið um leiðbeiningar.
Fly Tying World – hátt í 1000 uppskriftir að flugum víðs vegar að úr heiminum.
Global Fly Fisher – Ein allra besta síða fluguveiðimannsins í gegnum tíðina. Fullt að góðum leiðbeiningum o.fl.
Hans Weilenman – safn þessa kunna leiðbeinanda af flugum ýmissa hnýtara. Þar á meðal er Viðar Egilsson. Síðan er uppfærð reglulega, alltaf gaman að skoða hvað menn eru að prófa.
FOS 
