Flokkur: Veiðitækni

Já, nú er haustið að hellast yfir okkur og við getum lítið annað gert í því heldur en njóta þess eins og mögulegt er. Sumir lengja tímabilið langt fram í október og kíkja í sjóbirting á meðan aðrir streða enn við vötnin og nýta þessa góðu daga inni á milli. Svo eru líka þeir sem einfaldlega hengja sitt dót upp og hætta þegar morgnarnir frjósa saman við nóttina.

Ef þú hefur ekki fengið nægju þína, þá er alltaf möguleiki á fiski í ám og vötnum sem ekki hefur dregið sængina upp fyrir höfuð og lagst fyrir. Þá gæti verið gott að hafa nokkur ráð í huga.

Síðasta klak flugu er oft mjög seint á ferðinni, það er eins og sumar þeirra vilji koma enn einni kynslóð á koppinn áður en vötnina frjósa. Það má oft sjá töluvert líf í lofti upp úr hádeginu á góðum degi þótt hitastigið sé ekki talið í sumargráðum. Þessar flugur koma upp úr vatninu og því er ekki úr vegi að prófa litlar, mjög litlar púpur og buzzera, já eða hreint og beint þurrflugur.

Ný kynslóð hornsíla, þ.e. þeirra sem klekjast í maí og júní ár hvert, er komin nokkuð vel á legg síðla sumar og að hausti. Þessi nýja kynslóð lærir það af sér eldri sílum að fæðan þeirra að hausti getur verið nokkuð próteinrík, sérstaklega þar sem silungur hefur verið að hrygna. Hornsíli éta nefnilega hrogn silungsins sem ekki hafa grafist nægjanlega vel í sand eða möl. Eigðu litlar flugur sem líkja eftir litlum hornsílum, silungurinn veit alveg að hornsílin sækja í hrognin og því er hann oft á sveimi við hrygningarstöðvar sínar og étur afæturnar.

Talandi um flugur sem líkja eftir hornsílum. Prófaðu að bæta einhverju eggjandi við straumfluguna eða Nobblerinn. Gúmmílappir sem dilla sér við inndráttinn, örlítið fleiri glitþræðir sem fanga þannig betur síðustu sólargeislana eða aðeins meira neon í búkinn sem heldur athygli fisksins. Á haustin er nefnilega ýmislegt grugg á ferli í vatninu sem villir um fyrir silunginum, því er um að gera að láta fluguna sína skera sig vel úr.

Uppáhalds haustráðið mitt er að sofa aðeins lengur, bæta einum kaffibolla við í morgunsárið og jafnvel einni kleinu. Það líður nefnilega aðeins lengri tími á haustin þar til loft- og vatnshiti hefur náð því að kveikja á fæðunni og fiskunum. Eftir næturfrost getur það tekið vatnið töluverðan tíma að jafna sig og þegar nær vetri dregur, þá er þessi tími stundum aðeins örlítill gluggi rétt áður en sólin ferð að síga til viðar og næsta næturfrost gerir var við sig.

Það má nú ýmislegt ganga á áður en bananar fara að vaxa á trjánum hér á landi og vonandi á ég ekki eftir að upplifa það að þeir flækist fyrir mér úti í náttúrunni. Ég, ólíkt sumum erlendum stórlöxum í pólitík, geri mér að vísu grein fyrir því að hnattræn hlýnun er raunveruleg, en að sama skapi hallast ég að þeirri skoðun að hér á landi verður ekkert endilega mikið hlýrra þegar það er heitt, en frostakaflarnir verða smátt og smátt mildari og vara skemur og öfgarnar í veðrinu verða meiri. En, það er ekki það sem ég hafði í huga þegar ég hugleiddi þessa grein.

Bananar á bakkanum er sá hópur veiðimanna sem mætir fram á bakkann í öfgagulum veiðijökkum, smella upp poloroid gleraugunum og skimar niður í vatnið. Humm, enginn fiskur hér segja þeir og úthúða þeim sem benti þeim á að þarna væri fisk að fá. Ég er alls ekki viss hve oft ég hef séð og sagt frá þessum veiðimönnum og þeir halda endalaust áfram að vera mér undrunarefni. Það eru nokkrir litir á veiðifatnaði sem ég bara skil ekki að séu notaðir, gulur er þeirra á meðal. Að ganga fram á bakkann í gulum jakka er ígildi þess þegar löggan setur bláu ljósin á mann í umferðinni, fiskurinn sér bananann langar leiðir. Það er ekki tilviljun að veiðifatnaður er oftast í jarðlitum; gráum, grænum og brúnum tónum. Það er gert til þess að veiðimaðurinn falli sem best inn í umhverfið, sé ekki eins og hvítur löggubíll með bláum ljósum, já eða banani á bakkanum.

Annað er það sem veiðimenn, þar á meðal ég, gera sjálfa sig ítrekað seka um og það er að þramma þungstígir fram á bakkann, kallandi fram titring sem fiskurinn skynjar auðveldlega ofan í vatninu. Ég veit ekki hvort lesendur þekkja til teiknimyndafígúra úr sjónvarpinu sem voru kallaðir Bananabræður, en þeir voru frekar miklir göslarar og ekki alltaf léttstígir. Mér hefur stundum verið hugsað til þessara bræðra þegar ég sé í sporðinn á fiskinum þegar hann forðar sér út í öryggi dýpisins þegar ég kem fram á bakkann.

Næsta sumar, þá ætla ég að hemja mig að storma fram á bakkann og temja mér að vera heldur léttstígari á ferðum mínum á þeim slóðum. Ég held að ég þurfi ekki að hafa miklar áhyggjur af litbrigðum mínum, ég er yfirleitt grár til fara, bæði til klæða og hárs.

Enn er mér í fersku minni undrun mín þegar ég um árið heyrði á tal tveggja einstaklinga sem ræddu hjónabandserfiðleika þess þriðja. Kannski er ég að hætta mér út á mjög hálan ís með þessum hugleiðingum mínum, en ég ætla að láta kyn þessara einstaklinga liggja á milli hluta því þetta gætu hafa verið tvær konur, tveir karlar eða af hvoru kyni fyrir sig. Hvað um það, þessir einstaklingar ræddu meinta ástæðu fyrir skilnaði hjóna og upp úr stóð sú ástæða að annar aðilinn hafði verið svo heltekinn af veiðidellu og meðfylgjandi drykkjuskap að ekki varð við unað og framfærsla hjónanna leið fyrir eyðslu viðkomandi í veiðileyfi og áfengi. Nú er ég ekki betur tengdur veiðimönnum en svo að ég þekki frekar fáa veiðimenn sem eiga við áfengisvandamál að stríða, hvorki í veiði né einkalífi, þannig að ég hjó sérstaklega eftir þessu og spurði hvort þessir aðilar leggðu það að jöfnu að óregla og stangveiði væru órjúfanlegur hluti í þeirra augum. Svarið var samhljóða og þótti mér það miður; Já, það er alltaf tómt fyllerí á veiðimönnum.

Ef svo ólíklega vill til að einhver lesandi kannast við það vandamál að taka áfengi framyfir góðan veiðibúnað langar mig til að vekja athygli á eftirfarandi:

Oftar en ekki eru menn að bögglast með lélega tauma, matta og hoggna tauma sem eru til eilífra vandræða. Þokkalega góður taumur kostar á bilinu 700 til 1900 krónur, ígildi tveggja til fjögurra 500ml bjórdósa. Drekktu aðeins minna og keyptu þér nýjan taum ef hann er að hrekkja þig.

Oft hefur maður séð veiðimenn þenja flugustangirnar til að koma lélegri línunni út til fisksins. Að setja verðmiða á flugulínur getur verið snúið. Flugulínur eru afleidd trúarbrögð eingyðistrúar á veiðigyðjuna og því getur verðmiðinn á hefðbundinni flotlínu verið frá 4.000,- kr. og alveg upp í 16.000,- kr. Það getur því í besta falli verið spurning um eina kippu af bjór og upp í það að kosta sama og 18 ára Dalmore viskí. Sama hvort er, þá er maður örugglega betur settur með góða flugulínu.

Flugulínuna spólar maður inn á veiðihjól. Ef hjólið er orðið slitið og snjáð (já, maður má vera pjattaður líka) þá er kostnaðurinn á bilinu 6.000,- kr. og upp í hvað þau nú eiginlega kosta þessi dýrustu sem ég skoða aldrei. En fyrir tvær kippur af bjór er örugglega hægt að fá ágætt silungsveiðihjól, jafnvel með spólum til skiptanna.

Hjólið festir maður á stöng og sú þarf að passa viðkomandi veiðimanni og vera af þokkalegum gæðum. Takið eftir að gæði og tegund eiga ekkert endilega saman. Margar af því sem sumir kalla ómerkilegri tegundum, gefa þekktum vörumerkjum ekkert eftir og kosta oft mun minna. Sjálfur er ég óttalegur nískupúki og eyði aldrei meiri pening en sem nemur einni til tveimur 18 ára viskíflöskum í veiðistöng og er bara nokkuð sáttur.

Eins og ég sagði áður, þá má maður líka vera pjattaður. Veiðivesti utan yfir lopapeysuna mína þarf ég líka og þau sem ég á eru í ódýrari kantinum, þessi sem ég get stungið í þvottavélina ef mér sýnist og nenni. Held örugglega að ég hafi fengið tvenn vesti á útsölu um árið fyrir andvirði einnar rútu af bjór.

Ýmislegt smálegt þarf síðan að finnast í veiðivestinu eins og t.d. taumaklippur, taumaefni, veiðihnífur og töng. Allt þetta má örugglega fá fyrir andvirði eins og annarrar rútu af bjór, þannig að þegar allt er talið þá eru veiðigræjur sjálfsögð forvörn gegn ofdrykkju og sjálfsagt að hrekja þetta fyllerístal veiðimanna og eyða bara meiru í græjur. Læt ég hér staðar numið, enda baukurinn minn tómur og ég þarf að ná mér í annan.

Um daginn var ég að lesa eina af þessum milljón ‚bestu leiðina‘ grein á netinu. Greinin fjallaði um grundvallaratriði þess að veiða í vötnum. Ágæt grein að mörgu leiti og ég renndi snarlega yfir innganginn, las þokkalega kaflann um að velja sér línu miðað við á hvaða dýpi fiskurinn væri í æti og svo kom að kaflanum um mismunandi inndrátt. Alveg ágætur kafli þar sem greinarhöfundur mælti með því að byrja á ákveðnum inndrætti en skipta ótt og títt um aðferð þangað til fiskurinn tæki fluguna. Ætli maður hafi ekki komið einhverju álíka að hér á síðunni, nema þá helst að ég hef ekki lagt eins mikla áherslu á að skipta mjög ört um inndrátt.

Ég varð nefnilega að staldra aðeins við þegar ég kom að þessum kafla. Mjög ört? Hvað ætli það sé oft eða öllu heldur hve oft ætlaðist höfundurinn til að maður breytti inndrættinum? Jú, svarið koma þarna inn á milli þar sem hann sagðist breyta inndrættinum fyrir hvert kast sem hann tæki á fiskinn. Jahá, þessi góði maður hefur þróað sitt skammtímaminni á einhvern annan veg heldur en mér hefur tekist. Orðskýringin á skammtímaminni á Wikipedia er; Skammtímaminni er geta til að muna fáa hluti í mjög stuttan tíma. Einmitt, mitt skammtímaminni dugar aðeins í mjög stuttan tíma og það sem verra er, ef ég þarf að hafa hugann við eitthvað ákveðið sem tekur örum breytingum (mismunandi inndráttur) þá tekst mér sjaldnast að muna stundinni lengur hver síðasta breytingin var. Ef ég væri bókstafstrúarmaður (skýring: þeir sem trúa á bókastafi sem notaðir eru við greiningar á ýmsum persónuleikaröskunum) þá gæti ég örugglega skreytt mig með BSM sem stendur fyrir brigðult skammtímaminni.

Til að vinna bug á þessum ágalla, þá hef ég búið mér til ákveðna rullu af mismunandi inndrætti og það sem meira er, ég hugsa fyrst um hraðann og svo afbrigði inndráttar. Þessi rulla er mikið til föst í kollinum á mér og við hverja tegund hef ég smellt nokkrum laglínum í mismunandi takti, allt frá argasta pönki og  niður í vögguvísur. Lagavalið skiptir í raun ekki máli, það er takturinn sem þarf að vera HRM (hratt, rólega, miðlungs). Þessa rullu nota ég síðan endurtekið á mismunandi inndrætti sem ég einkenni með BSK (beinn, stopp, kippir).

Nú veit ég ekki hvort þessi aðferð gagnast einhverjum öðrum en mér, en ég læt hana í það minnsta flakka hér áður en ég leita mér aðstoðar vegna þessarar persónuleikaröskunar sem ég er greinilega haldinn. Mér skilst að ég sé með AFFN (alveg forfallinn fluguveiði nörd).

Stundum er það svo að maður viðheldur þessari dellu með því að hugsa hlutina alveg í tætlur á meðan maður bíður eftir næsta sumri. Þannig fór með mig um daginn þegar ég var búinn að einsetja mér að tappa af félaga mínum næsta vor um hægfara flugur í straumvatni. Ég fór sem sagt á stúfana, rifjaði upp nokkrar greinar sem ég hafði lesið fyrir margt löngu setti niður aðgerðalista fyrir næsta sumar.

Númer eitt – Koma línunni út og helst á réttan stað á ánni. Enn varð mér hugsað til Brúarár og þeirra vandræða sem ég lenti í með allan gróðurinn. Ekki í vatninu, heldur fyrir aftan mig. Grín laust, ég þarf að temja mér færri falsköst og annan stíl þegar kjarrið er svona krefjandi fyrir aftan mig. Ef mér tekst það, þá þarf ég að læra hvert í strauminn línan á að fara. Öll þessi horn og gráður sem veiðimenn hafa í huga þegar þeir kasta í straum. 30° eða 45°? Ég veit hvað gráður eru, en ég hef aftur á móti mjög takmarkaðan skilning á því sem þessi horn gera fyrir línuna mína, hvað þá fluguna.

Númer tvö – Velja rétta flugu fyrir straumvatn. Maður heyrir af mönnum í straumvatni sem veiða með nákvæma sömu flugum og ég nota í vatnaveiðinni. Mér finnst það skiljanlegt því þetta er jú sami fiskurinn, hvort sem hann er í straumi eða kyrru vatni, að því gefnu að við erum að tala um silung. En hvenær setja menn púpur undir í straum og hvenær Nobbler? Virkar Nobbler annars ekki í straum, hann er jú eftirlíking af seiði eða hornsíli. Ég þekki mjög fáa urriða sem fúlsa við fallegum Nobbler í vatni, þeir hljóta að vilja hann líka í straum.

Númer þrjú – Er ég með réttu græjurnar? Nei, ég er ekki að ýja að því að ég þurfi að kaupa nýja stöng, línu og tauma bara til þess að prófa straumvatn, en kannski þarf ég þess, hver veit og þá tek ég því bara eins og hverju öðru hundsbiti. Kannski þarf mér ekkert að leiðast það rosalega að skoða nýjar græjur.

Um daginn átti ég ágætt spjall við félaga minn og við ræddum allt milli himins og jarðar, svona eins og gengur. Meðal þess sem við fórum yfir var háttalag laxfiska gagnvart flugum. Ég þóttist hafa lesið það einhvers staðar að lax og urriði væru í raun ekkert sérstaklega snaggaralegir fiskar, þeir væru í raun svifaseinir og gætu því einfaldlega misst af flugunni ef hún færi of hratt framhjá þeim.

Eitthvað spunnust umræður okkar út í veiði í straumvatni, þar sem ég er alls ekki sterkur á svellinu og gæti bætt heilmiklu við í reynslubanka minn. Eitt af því sem ég nefndi og hafði í huga reynslu mína úr Brúará í Biskupstungum í sumar, var að mér fannst tíminn sem flugan var í raun að veiða svo stuttan tíma í straumvatni. Trúlega er Brúará ekki besta áin fyrir byrjanda í straumvatni, í það minnsta ekki þar sem ég var að kljást við hana við ármót Fullsæls. Þarna er stríður straumur og mikið vatn í ánni og hún er alls ekki neitt lík þeirri á sem ég ólst upp við, ós Ölfusár. Þegar ég var að renna fyrir fisk í ósnum í gamla daga, löngu fyrir tíð mína sem fluguveiðimanns, þá var mottóið að setja bara nógu þunga sökku undir og maðk á öngul. Þá fyrst náði maður að halda agninu einhvern tíma í strengnum þar sem hann rann við bakkann austanverðan. Fiskurinn hafði með þessu móti nægan tíma til að sjá agnið fljóta rólega framhjá og áttaði sig á góðgætinu.

Félagi minn nefndi þá að til þess að halda flugunni lengur í straumi, þyrfti veiðimaðurinn að venda eins og óður maður til að hægja á henni. Þegar öllu var á botninn hvolft, þá snérust samræður okkar í raun um að hægja á flugunni þannig að fiskinum gæfist tóm til að sjá hvað væri eiginlega á ferðinni. Ég get nú alveg sett mig í spor fisksins, ef maður sér eitthvað æða framhjá, hvort sem það er fluga eða mótorhjól, þá verða fyrstu viðbrögðin ekki endilega þau að æða á eftir þessu til að ná tegundinni. Sumt fer einfaldlega of hratt til að maður leggi í eltingaleik.

Það er ljóst að félagi minn má eiga von á símtali þegar vora tekur, ég ætla að plata hann með mér í straumvatn og tappa af hans reynslubanka, sérstaklega því sem dugar til að hægja á flugunni. Kannski verður mér þá betur ágengt í straumvatni.