Flokkur: Veiðitækni

Í sumar sem leið voru óvenju margir stórir fiskar sem létu glepjast af flugunum mínum í Veiðivötnum. Þessi fjölgun stærri fiska hafði víst ekkert sérstakt með mig að gera, mér skilst að heilt yfir hafi fleiri vænir fiskar komið þar á land í sumar miðað við síðustu ár. Eitt skiptið lentum við í skemmtilegu skoti í Litlasjó þar sem vænir urriðar voru móttækilegir fyrir agni okkar og þá kom að því að róta í reynslubankanum og rifja upp bestu leiðina til að þreyta urriða og ná honum á land.

Fyrst viðbragð urriðans við því að festast á hinum enda línunnar er að leita út í dýpið. Þetta á kannski ekki við um alla þá, en heilt yfir er þetta algengasta viðbragðið sem hann tekur. Fiskurinn veit að hann er öruggari á dýpi heldur en grunnu vatni og þangað stefnir hann. Dýpið þarf ekkert endilega að vera beint út, það getur verið inn með ströndinni til annarrar hvorrar áttar eða jafnvel á milli veiðimanns og fisks.

Það sem margir veiðimenn gleyma í baráttu við stóran fisk er að stór fiskur hefur meiri skriðþunga heldur en lítill tittur. Þennan skriðþunga má nýta sér t.d. þegar fiskur tekur á rás meðfram bakkanum. Með því að taka þétt á línunni um leið og fiskurinn syndir áfram, þá sveigir hann ósjálfrátt að landi og það sem meira er, það þarf aðeins brot af því afli sem annars þyrfti til að draga fiskinn um sömu vegalengd ef hann væri að streitast á móti beinu átaki eða væri kyrr.

Þetta hefur eitthvað með eðlisfræðilögmál að gera sem maður lærði fyrir tugum ára í framhaldsskóla og mig minnir að það heiti lögmál númer eitthvað og svo nafnið á karlinum sem diktaði það upp, Newton. Sem sagt, til að geta beitt þessari aðferð við að færa fiskinn nær landi, þá þarf hann að vera á hreyfingu, sé þetta reynt við fisk sem ekki er á hreyfingu, þá fer allt átakið í að koma massa fisksins af stað og miklu meira reynir á veikustu hlekkina okkar; tauminn, hnútana og fluguna. Nýtum okkur Newton og reynum að draga fiskinn að landi þegar hann er á hreyfingu, þ.e. svo fremi að hún er ekki frá okkur. Labbaðu með bakkanum ef hann stefnir í þá átt og taktu á honum, ef hann snýr við, snúðu þá líka við og haltu áfram að taka á honum.

Enn eru stóru fiskarnir frá síðasta sumri að synda fyrir hugskotssjónum mínum og ég að velta mér upp úr mismunandi aðferðum til að ná þeim að landi, í netið og á pönnuna. Ég hef svo sem vitað það í mörg ár að auðveldasta leiðin til að fá fisk til að hætta sporðaköstum, já eða bara yfir höfuð til að hreyfa sig er að lyfta hausnum á honum í vatninu.

Ég man enn eftir þeirri samlíkingu sem stimplaði þetta inn í hausinn á mér. Tundurskeyti er rör með rassmótor. Ef maður lyftir rörinu að framan, þá heldur rassmótorinn áfram að ýta því áfram og upp úr vatninu. Nákvæmlega það sama á við um fiskinn, alveg þangað til hann fattar að honum er ekki ætlað að fljúga og þá hættir hann að hreyfa sporðinn. Með því að ná að lyfta hausi fiskins upp fyrir miðju hans, þá lyftist hann í vatnsbolnum, kemur upp að yfirborðinu og á endanum hættir hann að hreyfa sporðinn þannig að það er mun auðveldara að draga hann að landi.

Þetta er svona byrjenda tips, en ég stóðs ekki mátið að koma þessari tundurskeytasamlíkingu á framfæri eins og hún var útskýrð fyrir mér á sínum tíma.

Ein algengasta setning sem ég man eftir úr minni æsku er Taktu nú til hjá þér, Kristján. Um daginn tók ég loksins gleymdu fluguboxin úr vestinu mínu, en það var ekki það eina sem ég tók úr því og kannski eins gott.

Það er ótrúlegt dót sem safnast saman í veiðivestinu yfir sumarið, dót sem maður þurfti nauðsynlega á að halda í eitt skipti yfir sumarið og svo aldrei meir. Auka hnífurinn fór aftur í veiðitöskuna, man reyndar ekkert eftir að hafa sett hann í vestið. Sá hafði eitthvað verið blautur þegar hann fór í vestið og hafði skilið eftir sig ryðblett í vestinu. Svo fann ég þurrflugukremið mitt þar sem það kúrði undir hálf-opnu lokinu þannig að það var farið að storkna, tókst samt að skafa ofan af því og nú er dollan kyrfilega lokuð. Ekkert stórtjón, en óþarfi að láta það storkna alveg yfir veturinn. Annars kann ég langa og mikla sögu af því þegar þurrflugukrem ónefnds veiðifélaga míns týndist hér um árið og við lá að úr yrði hjónaskilnaður. Kremið fannst um síðir í einhverjum djúpum vasa og sá vasi tilheyrði ekki mér.

Auðvitað tæmdi ég tauma-stubba-græjuna mína og þakkaði í huganum kærlega fyrir hana, hver veit hvert allir þessir taumaendar hefðu annars fokið. Ég notaði svo tækifærið og liðkaði töngina mína aðeins, henni var aldrei beitt síðasta sumar og hafði eitthvað stífnað af aðgerðaleysinu.

Já, það er sitthvað sem þarf að kíkja á áður en gengið er frá veiðigræjunum fyrir veturinn, kannski fleiri en ég þurfi að renna yfir dótið sitt.

Já, nú er haustið að hellast yfir okkur og við getum lítið annað gert í því heldur en njóta þess eins og mögulegt er. Sumir lengja tímabilið langt fram í október og kíkja í sjóbirting á meðan aðrir streða enn við vötnin og nýta þessa góðu daga inni á milli. Svo eru líka þeir sem einfaldlega hengja sitt dót upp og hætta þegar morgnarnir frjósa saman við nóttina.

Ef þú hefur ekki fengið nægju þína, þá er alltaf möguleiki á fiski í ám og vötnum sem ekki hefur dregið sængina upp fyrir höfuð og lagst fyrir. Þá gæti verið gott að hafa nokkur ráð í huga.

Síðasta klak flugu er oft mjög seint á ferðinni, það er eins og sumar þeirra vilji koma enn einni kynslóð á koppinn áður en vötnina frjósa. Það má oft sjá töluvert líf í lofti upp úr hádeginu á góðum degi þótt hitastigið sé ekki talið í sumargráðum. Þessar flugur koma upp úr vatninu og því er ekki úr vegi að prófa litlar, mjög litlar púpur og buzzera, já eða hreint og beint þurrflugur.

Ný kynslóð hornsíla, þ.e. þeirra sem klekjast í maí og júní ár hvert, er komin nokkuð vel á legg síðla sumar og að hausti. Þessi nýja kynslóð lærir það af sér eldri sílum að fæðan þeirra að hausti getur verið nokkuð próteinrík, sérstaklega þar sem silungur hefur verið að hrygna. Hornsíli éta nefnilega hrogn silungsins sem ekki hafa grafist nægjanlega vel í sand eða möl. Eigðu litlar flugur sem líkja eftir litlum hornsílum, silungurinn veit alveg að hornsílin sækja í hrognin og því er hann oft á sveimi við hrygningarstöðvar sínar og étur afæturnar.

Talandi um flugur sem líkja eftir hornsílum. Prófaðu að bæta einhverju eggjandi við straumfluguna eða Nobblerinn. Gúmmílappir sem dilla sér við inndráttinn, örlítið fleiri glitþræðir sem fanga þannig betur síðustu sólargeislana eða aðeins meira neon í búkinn sem heldur athygli fisksins. Á haustin er nefnilega ýmislegt grugg á ferli í vatninu sem villir um fyrir silunginum, því er um að gera að láta fluguna sína skera sig vel úr.

Uppáhalds haustráðið mitt er að sofa aðeins lengur, bæta einum kaffibolla við í morgunsárið og jafnvel einni kleinu. Það líður nefnilega aðeins lengri tími á haustin þar til loft- og vatnshiti hefur náð því að kveikja á fæðunni og fiskunum. Eftir næturfrost getur það tekið vatnið töluverðan tíma að jafna sig og þegar nær vetri dregur, þá er þessi tími stundum aðeins örlítill gluggi rétt áður en sólin ferð að síga til viðar og næsta næturfrost gerir var við sig.

Það má nú ýmislegt ganga á áður en bananar fara að vaxa á trjánum hér á landi og vonandi á ég ekki eftir að upplifa það að þeir flækist fyrir mér úti í náttúrunni. Ég, ólíkt sumum erlendum stórlöxum í pólitík, geri mér að vísu grein fyrir því að hnattræn hlýnun er raunveruleg, en að sama skapi hallast ég að þeirri skoðun að hér á landi verður ekkert endilega mikið hlýrra þegar það er heitt, en frostakaflarnir verða smátt og smátt mildari og vara skemur og öfgarnar í veðrinu verða meiri. En, það er ekki það sem ég hafði í huga þegar ég hugleiddi þessa grein.

Bananar á bakkanum er sá hópur veiðimanna sem mætir fram á bakkann í öfgagulum veiðijökkum, smella upp poloroid gleraugunum og skimar niður í vatnið. Humm, enginn fiskur hér segja þeir og úthúða þeim sem benti þeim á að þarna væri fisk að fá. Ég er alls ekki viss hve oft ég hef séð og sagt frá þessum veiðimönnum og þeir halda endalaust áfram að vera mér undrunarefni. Það eru nokkrir litir á veiðifatnaði sem ég bara skil ekki að séu notaðir, gulur er þeirra á meðal. Að ganga fram á bakkann í gulum jakka er ígildi þess þegar löggan setur bláu ljósin á mann í umferðinni, fiskurinn sér bananann langar leiðir. Það er ekki tilviljun að veiðifatnaður er oftast í jarðlitum; gráum, grænum og brúnum tónum. Það er gert til þess að veiðimaðurinn falli sem best inn í umhverfið, sé ekki eins og hvítur löggubíll með bláum ljósum, já eða banani á bakkanum.

Annað er það sem veiðimenn, þar á meðal ég, gera sjálfa sig ítrekað seka um og það er að þramma þungstígir fram á bakkann, kallandi fram titring sem fiskurinn skynjar auðveldlega ofan í vatninu. Ég veit ekki hvort lesendur þekkja til teiknimyndafígúra úr sjónvarpinu sem voru kallaðir Bananabræður, en þeir voru frekar miklir göslarar og ekki alltaf léttstígir. Mér hefur stundum verið hugsað til þessara bræðra þegar ég sé í sporðinn á fiskinum þegar hann forðar sér út í öryggi dýpisins þegar ég kem fram á bakkann.

Næsta sumar, þá ætla ég að hemja mig að storma fram á bakkann og temja mér að vera heldur léttstígari á ferðum mínum á þeim slóðum. Ég held að ég þurfi ekki að hafa miklar áhyggjur af litbrigðum mínum, ég er yfirleitt grár til fara, bæði til klæða og hárs.

Enn er mér í fersku minni undrun mín þegar ég um árið heyrði á tal tveggja einstaklinga sem ræddu hjónabandserfiðleika þess þriðja. Kannski er ég að hætta mér út á mjög hálan ís með þessum hugleiðingum mínum, en ég ætla að láta kyn þessara einstaklinga liggja á milli hluta því þetta gætu hafa verið tvær konur, tveir karlar eða af hvoru kyni fyrir sig. Hvað um það, þessir einstaklingar ræddu meinta ástæðu fyrir skilnaði hjóna og upp úr stóð sú ástæða að annar aðilinn hafði verið svo heltekinn af veiðidellu og meðfylgjandi drykkjuskap að ekki varð við unað og framfærsla hjónanna leið fyrir eyðslu viðkomandi í veiðileyfi og áfengi. Nú er ég ekki betur tengdur veiðimönnum en svo að ég þekki frekar fáa veiðimenn sem eiga við áfengisvandamál að stríða, hvorki í veiði né einkalífi, þannig að ég hjó sérstaklega eftir þessu og spurði hvort þessir aðilar leggðu það að jöfnu að óregla og stangveiði væru órjúfanlegur hluti í þeirra augum. Svarið var samhljóða og þótti mér það miður; Já, það er alltaf tómt fyllerí á veiðimönnum.

Ef svo ólíklega vill til að einhver lesandi kannast við það vandamál að taka áfengi framyfir góðan veiðibúnað langar mig til að vekja athygli á eftirfarandi:

Oftar en ekki eru menn að bögglast með lélega tauma, matta og hoggna tauma sem eru til eilífra vandræða. Þokkalega góður taumur kostar á bilinu 700 til 1900 krónur, ígildi tveggja til fjögurra 500ml bjórdósa. Drekktu aðeins minna og keyptu þér nýjan taum ef hann er að hrekkja þig.

Oft hefur maður séð veiðimenn þenja flugustangirnar til að koma lélegri línunni út til fisksins. Að setja verðmiða á flugulínur getur verið snúið. Flugulínur eru afleidd trúarbrögð eingyðistrúar á veiðigyðjuna og því getur verðmiðinn á hefðbundinni flotlínu verið frá 4.000,- kr. og alveg upp í 16.000,- kr. Það getur því í besta falli verið spurning um eina kippu af bjór og upp í það að kosta sama og 18 ára Dalmore viskí. Sama hvort er, þá er maður örugglega betur settur með góða flugulínu.

Flugulínuna spólar maður inn á veiðihjól. Ef hjólið er orðið slitið og snjáð (já, maður má vera pjattaður líka) þá er kostnaðurinn á bilinu 6.000,- kr. og upp í hvað þau nú eiginlega kosta þessi dýrustu sem ég skoða aldrei. En fyrir tvær kippur af bjór er örugglega hægt að fá ágætt silungsveiðihjól, jafnvel með spólum til skiptanna.

Hjólið festir maður á stöng og sú þarf að passa viðkomandi veiðimanni og vera af þokkalegum gæðum. Takið eftir að gæði og tegund eiga ekkert endilega saman. Margar af því sem sumir kalla ómerkilegri tegundum, gefa þekktum vörumerkjum ekkert eftir og kosta oft mun minna. Sjálfur er ég óttalegur nískupúki og eyði aldrei meiri pening en sem nemur einni til tveimur 18 ára viskíflöskum í veiðistöng og er bara nokkuð sáttur.

Eins og ég sagði áður, þá má maður líka vera pjattaður. Veiðivesti utan yfir lopapeysuna mína þarf ég líka og þau sem ég á eru í ódýrari kantinum, þessi sem ég get stungið í þvottavélina ef mér sýnist og nenni. Held örugglega að ég hafi fengið tvenn vesti á útsölu um árið fyrir andvirði einnar rútu af bjór.

Ýmislegt smálegt þarf síðan að finnast í veiðivestinu eins og t.d. taumaklippur, taumaefni, veiðihnífur og töng. Allt þetta má örugglega fá fyrir andvirði eins og annarrar rútu af bjór, þannig að þegar allt er talið þá eru veiðigræjur sjálfsögð forvörn gegn ofdrykkju og sjálfsagt að hrekja þetta fyllerístal veiðimanna og eyða bara meiru í græjur. Læt ég hér staðar numið, enda baukurinn minn tómur og ég þarf að ná mér í annan.