Eins og tíðarfarið hefur verið upp á síðkastið þá sækir á mann nokkurs konar haust ró. Mannskepnan er þannig úr garði gerð að við hægjum ósjálfrátt á okkur þegar fer að hausta, leggjum frá okkur ákveðin verkfæri sem tekin voru fram síðasta vor (kannski aðeins of snemma) og búumst undir veturinn. Þetta á alls ekki við um silunginn. Þegar sumri fer að halla, ef það þá hefur komið yfir höfuð, tekur fiskurinn til við að fita sig fyrir veturinn. Oftast tekur fiskurinn kipp í áti rétt áður en hann fer í hrygningu, safnar forða sem hann viðheldur svo eins lengi fram eftir hausti og unnt er. Þessi áttími silungsins er oft gjöfulasti tími silungsveiðimannsins, hann tekur grimmt, nánast hvað sem er. Eitt af því sem getur truflað silungsveiðimanninn á þessum tíma er; dagatalið. Við fundum upp dagatalið og fylgjum því nokkuð stíft, kannski of stíft. Fiskurinn á sér ekkert dagatal annað en náttúruna. Ef náttúran seinkar sér eitthvert sumarið (eins og núna) þá færist dagatal hans til sem seinkuninni nemur, hann vaknar síðar til lífsins og safnar forða síðar á sumrinu, eða því sem næst. Látum ekki deigan síga og spáum alvarlega í að nýta sumarið í að prjóna okkur ullarvettlinga fyrir haustið, það getur orðið fjörugt.

Ég heyrði í útvarpinu um daginn að tunglið væri að fjarlægjast okkur um 4 sentímetra á ári. Það er ekki nóg með að sumarið hefur yfirgefið okkur heldur er tunglið að gera það líka. Hvoru tveggja eru slæmar fréttir því þegar þetta tvennt fer saman, sumarblíða og fullt tungl þá er virkilega von á skemmtilegri veiði. Þannig er að aðdráttarafl tunglsins hefur áhrif á fisk í vötnum og sjó þannig að þeir leita meira upp á yfirborðið og þá sérstaklega ef aðeins er tekið að rökkva og fullt tunglið nýtur sín á himninum. Í dag, 30.júní fæðist nýtt tungl og það verður orðið fullt aðfararnótt 15.júlí og því e.t.v. ekki úr vegi að taka seinni vaktina þann 14. og vaka aðeins lengur eða taka næst besta kostinn og vaka með fiskinum aðfararnótt laugardagsins 16.

Hér sunnan heiða hafa flest vötn á láglendinu rutt af sér ís og einn og einn veiðimaður hefur sést á vappi í grennd við þau. Færri sögum fer af aflabrögðum, sem stendur þó mögulega til bóta um leið og lofthitinn heldur áfram að hækka því samhliða hlýna vötnin og fiskurinn fer á kreik. Þegar vötnin umhverfast (enska: turnover / overturn), þ.e. þegar kalt, súrefnisríkt yfirborðsvatn sekkur og heitara vatn af dýpinu leitar upp á við, tekur líkamsstarfsemi silungsins stökk. Ef mönnum þykir til græðgi silungsins koma þegar ísa leysir, þá ættu menn að renna fyrir silunginn u.þ.b. viku til hálfum mánuði síðar. Þá eru töluverðar líkur á að umhverfing vatnsins sé í gangi og fiskurinn nánast fer hamförum þegar súrefnisstig vatnsbolsins jafnast og hitinn hækkar. Það verður síðan alltaf álitamál manna í millum hvort réttlætanlegt sé að stunda veiðar fyrir og á meðan á þessu tímabili stendur. Sumir vilja gefa fiskinum næði til að ná kröftum og fita sig þessar fyrstu vikur vorsins, aðrir geta ekki beðið. Vissulega er fiskurinn frekar rýr eftir veturlanga kyrrstöðu og orkusparnað og ekki er mikill matur í honum. En þá má líka stunda veiða og sleppa, sú köllun á ekki aðeins við laxveiðimenn.

Það er engin ein regla fyrir því undir hvaða kringumstæðum vatn umhverfist. Þumalputtareglan gæti verið eitthvað á þá leið að þegar yfirborðshiti vatnsins fer yfir hita þess á botninum getur allt gerst. Rétt um það bil sem ísa leysir er yfirborðshitinn á bilinu 0-1°C á meðan botnhitinn er nær 4°C og má því vænta umhverfingar þegar yfirborðshitinn hefur hækkað um 3°C. En það er fleira sem hefur áhrif á umhverfingu. Vindur, dýpt vatns og flatarmál þess eru miklir áhrifavaldar. Og það eru alls ekki öll vötn sem umhverfast. Grunn vötn og tjarnir verða síst til þess að umhverfast, þau hitna nokkuð jafnt yfir að vori.

Ég hef verið að fylgjast með hitastigi tveggja ólíkra vatna síðustu vikur og reynt að ráða í það hvenær þau umhverfast. Úthverfatjörn Reykvíkinga, Elliðavatnið varð íslaust að mestu upp úr miðjum mars og hitastig þess komst fljótlega upp fyrir 1°C (1,6°C þann 18.mars) og reis jafnt og þétt upp í 3,5°C þann 30.mars, en þá féll það snögglega um rúma 1°C á innan við sólarhring. Kannski er það engin tilviljun að menn ætli ekki að opna vatnið fyrr en 20.apríl? Hitt vatnið sem ég hef fylgst með, Skorradalsvatn er enn ekki íslaust nema að litlu leiti. Hitastig þess þann 18.mars var rétt um 0,5°C en með bráðnun hafði það hækkað upp í 1,6°C þann 30.mars. Miðað við ofangreinda þumalputtareglu má geta sér til um að enn sé nokkur tími í að þessi vötn umhverfist og silungurinn fari virkilega á stjá. Áhugasamir geta fylgst með þessum vötnum hér; Elliðavatn Skorradalsvatn eða landinu öllu.